Μύθος # 1: Είναι φυσιολογικό το σάκχαρο να είναι πιο υψηλό στην εγκυμοσύνη
Δυστυχώς υπάρχει παραπληροφόρηση σχετικά με το ποια είναι να ενδεδειγμένα επίπεδα σακχάρου κατά την εγκυμοσύνη. Ορισμένοι πιστεύουν ότι είναι φυσιολογικό να ανεβαίνει κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, οπότε δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας. Πρόκειται για μύθο. Έρευνα που εξέτασε το σακχάρο σε υγιείς εγκύους, διαπίστωσε ότι ο δείκτης είναι 20% χαμηλότερος σε σχέση με τα επίπεδα σε μη έγκυες γυναίκες. (Diabetes Care, 2011). Ακριβώς 20% χαμηλότερο! Το σώμα έχει κυριολεκτικά εμμονή με το να διατηρεί το σάκχαρο όσο το δυνατόν πιο χαμηλό κατά την εγκυμοσύνη.
Σε 11 μελέτες που δημοσιεύθηκαν μεταξύ 1975 και 2008, διαπιστώθηκε ότι οι συγκεντρώσεις του σακχάρου κατά τη διάρκεια μιας φυσιολογικής εγκυμοσύνης χωρίς παχυσαρκία, είναι πολύ χαμηλότερες από τους προτεινόμενους θεραπευτικούς στόχους. (Diabetes Care, 2011)
Μύθος # 2: Το ελαφρώς αυξημένο σάκχαρο δεν είναι λόγος ανησυχίας
Τι γίνεται όμως αν το σάκχαρο είναι μόνο ελαφρά αυξημένο, 5-10mg/dl από το φυσιολογικό;
Οι ερευνητές έχουν παρατηρήσει ότι τα προβλήματα που συνδέονται με τον διαβήτη κύησης συναντώνται ακόμα και σε αρκετά πιο ήπιες περιπτώσεις υπεργλυκαιμίας, όπως το να έχετε ένα μωρό με υψηλά επίπεδα ινσουλίνης ή ένα μη φυσιολογικά μεγάλο μωρό κατά τη γέννηση.
Μια άλλη έρευνα (HAPO), η οποία μελέτησε 23.316 γυναίκες με διαβήτη κύησης και τα βρέφη τους, διαπίστωσε ότι ακόμα και το ελαφρά αυξημένο σάκχαρο νηστείας συνδέεται με υψηλή ινσουλίνη στα βρέφη κατά τη γέννηση τους και μακροσωμία (Int J Gynaecol Obstet. 2002).
Επιπλέον, μία πιο πρόσφατη μελέτη από το Stanford διέγνωσε σημαντικά υψηλότερο κίνδυνο συγγενών καρδιακών ανωμαλιών σε μωρά που γεννήθηκαν από γυναίκες με ήπια αυξημένο σάκχαρο δηλαδή κάτω από τα διαγνωστικά κριτήρια για διαβήτη κύησης. (JAMA Pediatrics, 2015)
Το συμπέρασμα είναι ότι το σάκχαρο στην εγκυμοσύνη έχει τεράστια σημασία. Σαφέστατα, ο αρνητικός «εμβρυϊκός προγραμματισμός», που συνήθως αποδίδεται στο διαβήτη κύησης μπορεί να συμβεί και σε γυναίκες που έχουν μόνο ελαφρά αυξημένο σάκχαρο. Αυτό σημαίνει πως παίζουν ρόλο το είδος, η ποσότητα και η ποιότητα των υδατανθράκων που τρώτε, η επάρκεια σε βιταμίνες και μέταλλα που ρυθμίζουν το σάκχαρο και φυσικά ο ύπνος και το στρες. Εάν το σάκχαρο είναι αυξημένο, αυτό σημαίνει ότι πρέπει να μάθετε το γιατί και πώς να το διορθώσετε δηλαδή με διατροφή, άσκηση, ενδεχομένως συμπληρώματα και άλλα βελτιωτικά τρόπου ζωής... και αν αυτά δεν επαρκούν, φάρμακα ή ινσουλίνη.
Μύθος # 3: Ο διαβήτης κύησης εμφανίζεται ξαφνικά στο τέλος της εγκυμοσύνης
Μπορεί η αντίσταση στην ινσουλίνη να αυξάνεται κατά το 2ο μισό της εγκυμοσύνης ως μια φυσιολογική προσαρμογή, έτσι ώστε το σώμα να μπορεί προσφέρει θρεπτικές ουσίες στο ταχύτατα αναπτυσσόμενο έμβρυο, ο διαβήτης όμως κύησης σπάνια εμφανίζεται χωρίς προειδοποιητικές ενδείξεις. Ο διαβήτης κύησης δεν είναι εξ’ ολοκλήρου φαινόμενο των ορμονών του πλακούντα και της αντίστασης στην ινσουλίνη λόγω εγκυμοσύνης, αλλά αδιάγνωστου προ-διαβήτη που εμφανίζεται κατά την εγκυμοσύνη. Μια μελέτη που μέτρησε τη γλυκοζυλιωμένη (HbA1c) στο πρώτο τρίμηνο εγκυμοσύνης διαπίστωσε ότι μια αυξημένη HbA1c θα μπορούσε να προβλέψει κατά 98,4% το διαβήτη κύησης. (Diabetes Care 2014) Σύμπτωση; Μάλλον όχι. Κατά το πρώτο τρίμηνο δεν υπάρχει αντίσταση στην ινσουλίνη και το σάκχαρο είναι συνήθως χαμηλό.
Μια άλλη μελέτη διαπίστωσε ότι μια HbA1c 5,9% ή υψηλότερη στο πρώτο τρίμηνο συνδέεται με τριπλάσιο κίνδυνο για μεγάλο μωρό (μακροσωμία) και προεκλαμψία. (J Clin Endocrinol Metab, 2016) Πολλοί ερευνητές προτείνουν να γίνεται η εξέταση για HbA1c στο πρώτο τρίμηνο, γιατί είναι πολύ ακριβής και μη επεμβατική. Επιπλέον, αν βρεθεί έγκαιρα μια υψηλή HbA1c, μπορείτε να το προλάβετε αντί να περιμένετε μέχρι την εξέταση στην 24η έως 28η εβδομάδα. Να θυμάστε πως μια HbA1c από 5,7% πρέπει να θεωρείται διαβήτης κύησης.
Μύθος # 4: Είμαι λεπτή, δεν μπορώ να πάθω διαβήτη κύησης!
Οι μελέτες δείχνουν ότι έως και το 50% των γυναικών με διαβήτη κύησης είχαν κανονικό βάρος πριν να μείνουν έγκυες ή δεν έχουν οικογενειακό ιστορικό διαβήτη. Για αυτό η προληψη είναι σημαντική γιατί ακόμα και το ελαφρά αυξημένο σάκχαρο είναι επικίνδυνο για το μωρό σας.
Μύθος #5: Η διατροφή δεν έχει σημασία ή δεν αλλάζει τον κίνδυνο να εμφανίσω διαβήτη κύησης
Μερικές φορές ο διαβήτης κύησης είναι εκτός ελέγχου αλλά υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να περιορίσετε αυτούς τους κινδύνους. Αν διαγνωστήκατε με διαβήτη κύησης μην πτοείστε. Δεν μπορείτε να γυρίσετε ξανά το ρολόι για να χάσετε βάρος πριν από τη σύλληψη ή να αλλάξετε το οικογενειακό ιατρικό ιστορικό αλλά μπορείτε να επικεντρωθείτε στο τι μπορείτε να θέσετε υπό τον έλεγχό σας: πώς τρώτε και φροντίζετε τώρα το σώμα και το μωρό σας.
Μελέτες δείχνουν ότι αυτό που τρώτε μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο διαβήτη κύησης, στην πλειοψηφία των γυναικών.
Το πάγκρεας είναι το όργανο που παράγει ινσουλίνη και υφίσταται δραματικές αλλαγές στην εγκυμοσύνη καθώς προετοιμάζεται να αντλήσει τουλάχιστον τριπλάσια ποσότητα ινσουλίνης. Αυτό συμβαίνει για να ξεπεραστεί η αντίσταση στην ινσουλίνη μετά το 2ο μισό της εγκυμοσύνης και για να διατηρήσετε το σάκχαρό 20% χαμηλότερο από το συνηθισμένο. Για να συμβεί αυτό, το πάγκρεας χρειάζεται αρκετά αμινοξέα. Γι’ αυτό αν η έγκυος δεν τρώει επαρκής ποσότητα πρωτεΐνης κατά το πρώτο τρίμηνο αυξάνεται ο κίνδυνος για διαβήτη κύησης. (Nat Med., 2010).
Μια άλλη μελέτη έδειξε υψηλότερα ποσοστά διαβήτη κύησης μεταξύ γυναικών, που κατανάλωναν περισσότερα δημητριακά, μπισκότα, αρτοσκευάσματα και χυμούς, ενώ χαμηλότερες τιμές διαπιστώθηκαν σε γυναίκες που έτρωγαν ξηρούς καρπούς (Clinical Nutrition, 2016). Η υπερβολική αύξηση βάρους στο πρώτο τρίμηνο αυξάνει και τις πιθανότητες εμφάνισης διαβήτη κύησης. (Obstet Gynecol, 2011) Είναι γνωστό πως η υπερκατανάλωση υδατανθράκων συνδέεται και με την υπερβολική αύξηση βάρους.
Τέλος, μπορεί να σας εκπλήξει, αλλά η υπερβολική κατανάλωση φρούτων κατά την εγκυμοσύνη συνδέεται επίσης με υψηλότερη πιθανότητα για διαβήτη κύησης.
Συμπέρασμα
Η καλύτερη στρατηγική είναι η πρόληψη. Αν ωστόσο διαγνωστείτε με διαβήτη κύησης μη σας πάρει από κάτω γιατί μπορεί να αναστραφεί με μια διατροφή με ανεπεξέργαστα θρεπτικά τρόφιμα χαμηλών υδατανθράκων και μετρήσεις με ένα γλυκομετρητή. Είναι απλό και αποτελεσματικό.
